De toepassing en handhaving van het gelijkheidsbeginsel bij aanvullende pensioenen

Ondanks het feit dat steeds meer werknemers genieten van een aanvullend pensioen, bestaan er in de praktijk nog veel verschillen in pensioenopbouw. Het niveau van deze tweede pensioenpijler behoort immers tot de contractuele vrijheid van de inrichters. Tegelijkertijd geniet nog steeds niet elke werknemer van een aanvullend pensioen. Het toekennen ervan is immers geen wettelijke verplichting. Dit vrijwillig karakter onderscheidt aanvullende pensioenen van wettelijke pensioenen (eerste pijler).

Bij de beoordeling van verschillen in aanvullend pensioen bakent het gelijkheidsbeginsel de grenzen af. Aan de hand van diverse discriminatievraagstukken onderzoeken we de concrete toepassing van dit gelijkheidsbeginsel op aanvullende pensioenen voor deeltijdse en tijdelijke werknemers, voor arbeiders en bedienden en voor oudere en jongere werknemers. Vervolgens worden de aansprakelijkheid en de compensatie belicht als instrumenten voor het handhaven van het gelijkheidsbeginsel.

Tot slot volgen enkele aanbevelingen aan de wetgever, de sociale partners en de rechterlijke macht. Omdat aanvullende pensioenen maatwerk zijn, worden open discriminatienormen aanbevolen. Rechters hebben daarbij de grote verantwoordelijkheid die open normen zinvol in te vullen. Een kritische toetsing blijft cruciaal opdat discriminatienormen kunnen leiden tot maatschappelijke verandering. Hiertoe stellen we het effectiviteitsbeginsel van het discriminatierecht en de menselijke waardigheid van de werknemer voorop als bijkomende toetsingscriteria.

Sarah Knoops was mandaatassistente in het arbeidsrecht aan de Universiteit Antwerpen, na een eerdere tewerkstelling als syndicaal pleitster bij het ABVV Vlaams-Brabant en als bedrijfsjuriste bij KBC Verzekeringen. In januari 2024 promoveerde zij aan de UA onder promotorschap van prof. dr. Daniël Cuypers en prof. dr. Britt Weyts. Dit boek vormt de geactualiseerde neerslag van dat proefschrift. Zij is momenteel referendaris bij het arbeidshof in Antwerpen.

Elektronische versie beschikbaar op :

• Strada lex België

Heeft u een abonnement? Activeer kosteloos de digitale versie dankzij de code in het boek.